پيشگفتار

پيشگفتار

جهان اکنون در قرن بیست و یکم قرار دارد . عصر اطلاعات و ارتباطات ؛ عصری که فواصل جغرافیایی در آن برداشته شده و دنیا به یک دهکده جهانی تبدیل گشته است . راستی ، آیا بشر توانسته به مطلوب خود برسد ؟ آیا دیگر تحولات و انقلاب ها به پایان رسیده و اکنون به آرامش دست یافته است ؟ مسلماً نه .
در جهان امروز ، هر تحول مقدمه ای است بر تحولات دیگر . علم و زاییده آن فناوری ، دست در دست هم داده و چنان قدرتی به انسان بخشیده اند که تابحال هیچ موجودی نداشته است . آیا روزی خوهد رسید که این تحولات پایان گیرند و بنی آدم به آرامش ابدی دست یابد ؟
همانطور که می دانید ، قرن بیست و یکم تحت عنوان « عصر اطلاعات » نامیده شده است و مقارن با زمانی است که انسان سومین نسل از تحولات همه جانبه خود را پشت سر گذرانید . جهان متحول شد و جوامعی که فرایند صنعتی شدن را گذرانده بودند ، حال وارد عرصه نوین اطلاعات شدند .
پیش از این ، انسان دو نسل از اینچنین تحولاتی را گذرانده بودند ؛ انقلاب های کشاورزی و صنعتی. تجربه این انقلاب ها به انسان آموخته بود که چگونه چنین تحولی می تواند بشر را تحت تاثیر قرار دهد . به همین جهت ، نسبتاً با آمادگی بیشتری وارد عرصه اطلاعات و ارتباطات گردید .
در حال حاضر ، اکثر جامعه شناسان و سیاستمداران معتقدند که جهان دوباره در حال ورود به عرصه جدید دیگری به نام « انقلاب نانو » است . نانو ، به یک میلیاردیم گفته می شود . آغازگر تحولی که در این عرصه مطرح می شود ، دستکاری اتم های ماده ( در حدود ده نانومتر ) است . چالشی که از قرن ها پیش توسط « بویل » شروع شد ، اکنون در حال ثمردهی است .
مقاله حاضر ، پژوهشی است جامعه شناسانه ، پیرامون این موضوع و هدف آن پاسخگویی به این سؤال اساسي است كه چرا انقلاب نانو به عنوان چهارمين نسل از اين دسته تحولات تلقي مي شود .
در این مقاله ، ابتدا به بررسی انقلاب نانو به عنوان موج چهارم خواهیم پرداخت . بدیهی است که تحقیق در مورد چنین موضوعی ، مستلزم بررسی حوادث و وقایع مشابه خواهد بود . به همین جهت تحولات نسل های پیشین نیز ، تحت عناوین انقلاب های کشاورزی ، صنعتی و اطلاعات مورد مطالعه و تحلیل قرار خواهند گرفت .
سپس ، مختصری در مورد مبانی علمی نانو بحث خواهد شد و نهایتاً ، به بررسی برخی کاربردهای مهم ، آثار زیست محیطی ، وضعیت جهان در نانوفناوری و مقایسه ایران با سایر کشورها خواهیم پرداخت .
در آخر ، سپاس ویژه داریم به استاد گرانقدر ، « دکتر جعفر رزم آرا » که ما را جهت به انجام رسانیدن این مهم تشویق کردند . همچنین ، قدردانی می نماییم از « استاد نادر صامصونچی » که ما را بسیار یاری نمودند .


مهدی امجدی - فؤاد حسن و حسین
آذرماه سال 1386