تحلیلگران معتقدند فناوری های تسخیر کننده ي جهان آینده ، فناوری اطلاعات[1] ، زیست فناوری[2] و نانوفناوری[3] می باشند . در این بین فناوری نانو به عنوان یک انقلابِ در شرف وقوع ، از اهمیت خاصی برخوردار است . تا جاییکه کشورهایی مثل آمریکا و ژاپن بودجه خاصی به آن اختصاص داده و مقدار آن را در طول پنج سال گذشته ، به میزان سه و نیم برابر افزایش داده اند .
از فناوری نانو به عنوان « رنسانس فناوری » و یا روان کننده ي جریان سرمایه گذاری یاد می شود . ورود محصولات متکی بر این فناوری جهشی بس عظیم در رفاه و کیفیت زندگی و توانایی های زیست - محیطی و دفاعی ایجاد نموده و موجب پیشرفت های عظیم اقتصادی در کشورهای سرمایه گذار و افزایش شدید فاصله بین کشورهای جهان خواهد شد و اين مسأله توسط صاحب نظران و محققان ، تبيين شده و براي مديران اجرايي به صورت يك امر شفاف و قطعي درآمده است . دیگر این سؤال مطرح نیست که چه كسي به این فناوری دست خواهد یافت ، سؤال اینست که چه کسی در این عرصه پیشتاز خواهد بود ؟ هم اکنون بخش های دولتی و خصوصی کشورهای مختلف جهان در رقابتی تنگاتنگ بر سر کسب پیشتازی ، لااقل در یکی از زمینه های فناوری نانو به سر می برند و روی هم رفته 30 کشور جهان در این زمینه دارای برنامه ي ملی و یا در حال تدوین آن هستند .
روند سرمایه‌گذاری ها نشان می‌دهد که بازار محصولات نانو فناوری در سال ٢٠٠١ قریب به ٥٥ میلیارد دلار و در سال ٢٠٠٥ حدود ١٦٠ میلیارد دلار بوده است و بر اساس پیش‌بینی‌ها ، این رقم تا سال ٢٠١٥ به سطحی بالغ بر یک تریلیون دلار می‌رسد .
در برخی كشورها ، در يكي دو سال اخير تحركات شديدي از طرف دولتها براي سرعت بخشيدن به توسعه نانوفناوري صورت گرفته و فعاليتهايي كه تا قبل از اين ، به صورت خودجوش توسط محققان انجام مي‌گرفت ، تحت تشويق و حمايتهاي مستقيم دولت قرار گرفته‌اند . در اين قسمت به چند كشور اشاره مي‌شود .
آمريكا
دولت آمريكا در سال 1998 با توجه به خواست وسيع محققان و دانشگاهيان ، گروهِ كاري علوم و فناوري نانو را تشكيل داد . اين گروه در فوريه سال 2000 ، گزارشي با عنوان «پيشگامي ملي نانوفناوري ، به سوي انقلاب صنعتي بعدي» به رئيس‌جمهور[4] آمريكا ارائه نمود كه رئيس‌جمهور نيز آن را از طريق دستيار علوم و فناوري خود به كنگره ارائه داد . بخشي از اين گزارش صَرف تهييج مسؤولان آمريكا براي توجه جدي به اين موضوع شده است ؛ تا آنجا كه در صفحه 31 اين گزارشِ 101 صفحه‌اي عدم توجه به جنبه‌هاي مهم اين كار از جمله جنبه‌هاي فرابخشي آن مساوي با در معرض خطر قرار گرفتن آينده اقتصادي ، كيفيت زندگي و امنيت ملي آمريكا دانسته شده است . آنچه در اين گزارش پيشنهاد شده ، برنامه‌اي است ملي ، كه از طريق كميته‌اي در عاليترين سطح و به صورت متمركز هدايت مي‌شود و در آن ، ضمن تعيين اولويت‌هاي پنجگانه كشور ، تكليف هر يك از وزارتخانه‌ها و سازمانها ، نحوه اجراي آن و بودجه لازم براي هر دستگاه در هر زمينه مشخص شده است . براي اين برنامه در كنگره 423 ميليون دلار به تصويب مي‌رسد ؛ در حالي كه كل بودجه‌هايي كه در سال 1997 به صورت پراكنده توسط سازمانهاي مختلف دولتي هزينه شده بود ، كمتر از 120 ميليون دلار بود . كميته مزبور براي سال 2002 ، مبلغ 508 ميليون دلار به تصويب رساند . يكي از اهداف اصلي اين برنامه ، كسب پيشگامي در تمامي زمينه‌هاي مربوط به فناوری نانو در جهان مي باشد .
ژاپن
محققان ژاپني از دهه 1970 ميلادي به صورت خودجوش واردِ زمينه‌هاي تحقيقاتي نانو شده‌اند ، تا آنجا كه كلمه «نانوتكنولوژي» نيز اولین بار توسط يك محقق ژاپني مورد استفاده قرار گرفت . دولت ژاپن نخستين بار در ابتداي دهه 1990 بودجه‌اي را براي پشتيباني از اين تحقيقات اختصاص داد و این بودجه تا سال 1997 به 120 ميليون دلار و تا سال 2001 به 430 ميليون دلار رسید .
كره جنوبي
دولت كره جنوبي 5 زمينه فناوري را به عنوان صنايع نسل بعدی ، در اولويت اين كشور اعلام نموده و براي آنها تا سال 2005 ، مبلغ 10 تريليون ون معادل 8 ميليارد دلار اختصاص داده است . فناوري اطلاعات ، زیست فناوري ، نانوتكنولوژي ، فناوري‌هاي محيط زيست و فناوري‌هاي فرهنگي به عنوان حوزه‌هاي منتخب دولت كره جنوبي اعلام گرديده است . دولت كره جنوبي ، در زمينه فناوری نانو ، پرورش 12600 كارشناس و متخصص را در 10 سال آينده برنامه‌ريزي نموده است .
كانادا
دولت كانادا ، با تدوين برنامه ای 5 ساله ، 120 ميليون دلار را براي سرمايه‌گذاري در زمينه نانو در 5 سال آينده اختصاص داد . دولتِ این کشور ، يك موسسه ملي نانوتكنولوژي را با ظرفيت 160 محقق و تكنسين تأسيس نموده است . اين موسسه شبكه گسترده‌اي را از محققان دانشگاههاي سراسر كشور ايجاد خواهد كرد . نخست وزير كانادا با اعلام اين برنامه گفت : « نانوفناوري ، همان تاثير انقلاب صنعتي قرن نوزدهم را بر جوامع خواهد داشت . »
فناوری نانو در ایران
در همان زمان كه توجه جهاني بر فناوري نانو بعنوان انقلاب صنعتي آينده متمركز مي‌شود ، سرمايه‌گذاري خطرپذير بر روي طرح‌ها و ايده‌هاي مبتني بر نانو شتاب بيشتري مي‌گيرد و هر روز به كمك اين سرمايه‌ها شركت هاي جديدي با ايده‌هاي جسورانه كاربرد فناري نانو در زندگي بشر تأسيس مي‌‌شوند . پيش از اين نيز در دهه های هشتاد و نود ميلادي اقبال اين سرمايه‌ها به مقوله فناوری اطلاعات ، به ظهور اين صنعت عظيم و غول‌هايي مانند مايكروسافت و اينتل انجاميده بود . باتوجه به نقش اين سرمايه‌ها در رشد و بالندگي صنايع با فناوري برتر به نظر مي‌رسد بدون آشنايي با اين مقوله نبايد به ثروت‌آفريني فناوري نانو براي كشور اميد چنداني بست .
فناوری نانو قادر است سلول های سوختی جدیدی فراهم کند ، و به این گونه خواهد توانست به عصر «سوخت های فسیلی» پایان دهد . عدم شرکت در فعالیت های مربوط به این فناوری ، علاوه بر اینکه ایران را از بازارهای تریلیونی آن در آینده ای نه چندان دور محروم می سازد ، تأثیری جدی بر اقتصاد آن نیز می گذارد . بنابراین عقب ماندن از قافله فناوری نانو موجب بروز زیان هایی عظیم می گردد .
ایران در این خصوص با تأخیری چندساله مواجه بوده است . اما در سال ١٣٨٣ با تصویب بودجه‌ای معادل ٥/٢٣ میلیون دلار ( حدود ٢٠٠ میلیارد ریال ) حرکت خود را آغاز کرده که این میزان در مقایسه با کشورهای در حال توسعه ، کم و در مقایسه با کشورهای پیشرفته بسیار ناچیز است ؛ ضمن اینکه بودجه ي مصوبه ي سال ١٣٨٤ نیز با یک کاهش ٥/٢٣ درصدی به حدود ٩/١٧ میلیون دلار ( یعنی تقریباً ١٥٦ میلیارد ریال ) تقلیل یافت و این در حالی است که اغلب کشورها سال به سال بودجه ي خود را در این زمینه افزایش می‌دهند . بی‌توجهی به این فناوری موجب به خطر افتادن اقتدار کشور ، فقدان دستاوردهای اقتصادی و از رده خارج شدن اغلب صنایع و بسیاری از معضلات دیگر را به دنبال خواهد داشت .
كشور ما در سال 82 به نانوفناوري دست يافت و اگر روند توسعه این فناوری به همين شيوه ادامه داشته باشد ، ایران تا سال 1395 به شاخص هاي ممتازی در دنيا و جوامع اسلامي خواهد رسید ؛ به طوری که در سال 1395 ، بین 15 كشور برتر جهان در این زمينه قرار خواهد گرفت .
در حال حاضر ، آمار مقاله‌های مرتبط با نانو در ایران از سطح نیم درصد به دو درصد ارتقا یافته که حاکی از پتانسیل بالا و توجه جامعه علمی به این فناوری است و سبب شده است که کشور ما از رتبه‌ی ٤٣ در سال ٢٠٠٣ به رتبه‌ی ٣٩ ارتقا یابد . اما سرعت رشد این فناوری هنوز کمتر از سرعت تولید علم است .
[1] Information Technology
[2] Biotechnology
[3] Nano Technology
[4] بیل کلینتون
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر